Zwartwerk

Zwartwerk is altijd nadelig!

Zwartwerk klinkt misschien als een gemakkelijke manier om snel geld te verdienen, maar het brengt grote risico’s met zich mee. Wanneer je zwart werkt, ben je niet officieel aangemeld bij de sociale zekerheid en mis je belangrijke rechten en bescherming. Hieronder lees je waarom zwartwerk altijd nadelig is.

Zwartwerk is arbeid die je verricht zonder dat dit officieel is aangegeven door je werkgever. Meestal word je dan ook cash betaald in plaats van een vast loon dat op je rekening wordt gestort. Het betekent niet dat wanneer jouw contract niet schriftelijk is opgesteld, je aan zwartwerk doet. In sommige situaties kunnen mondelinge afspraken ook geldig zijn. Toch is het verstandig om altijd een schriftelijk contract te hebben voor zekerheid. Dit geldt ook voor deeltijdse contracten, thuiswerkovereenkomsten en studentenarbeidsovereenkomsten, die altijd schriftelijk moeten zijn.

Let op: In de horeca komt zwartwerk veel voor. Of je nu helemaal of slechts deels in het zwart werkt, het is altijd nadelig.

Als werknemer moet je controleren of je door je werkgever bent aangegeven bij de RSZ. Zonder deze aangifte bouw je geen sociale zekerheidsrechten op. Dit heeft serieuze gevolgen:

De nadelen van zwartwerken

Als werknemer moet je controleren of je door je werkgever bent aangegeven bij de RSZ. Zonder deze aangifte bouw je geen sociale zekerheidsrechten op. Dit heeft serieuze gevolgen:

Geen sociale bescherming: Als je zwart werkt, ben je niet beschermd en bouw je geen rechten op. Toch kun je bij ABVV terecht voor bijstand, bijvoorbeeld bij terugvordering van uitkeringen door de RVA of als er sprake is van een arbeidsongeval. Zelfs als je illegaal aan het werk bent, kan ABVV helpen om een ongeval als arbeidsongeval te laten erkennen. Denk bijvoorbeeld aan een Portugees die zwart werkt op een bouwwerf en een ongeval krijgt.
Onzekerheid over je loon: Je hebt nergens recht op, want er staat niets op papier dat je loon garandeert. Je kunt dus zomaar zonder inkomsten komen te zitten.
Geen belastingen en RSZ-bijdragen: Hoewel het aantrekkelijk lijkt geen belastingen te betalen, betekent dit ook dat je geen rechten opbouwt. Bij ziekte, zwangerschap, werkloosheid of pensioen heb je geen uitkering. Een deel van je inkomen afstaan via een arbeidsovereenkomst zorgt ervoor dat je beschermd bent wanneer je niet kunt werken.

Wat zijn de risico’s?

Illegaal werk: Zwartwerk is verboden. Als de belastingdienst het ontdekt, moet je alsnog belastingen betalen op het verdiende geld. Je baas en zelfs jij kunnen een boete
Terugbetaling van uitkeringen: Als je onterecht uitkeringen hebt ontvangen, kunnen deze worden teruggevorderd. Bij herhaling kan je volledige werkloosheidsuitkering zelfs worden stopgezet.
Geen rechten op voordelen: Bij zwartwerk bouw je geen pensioenrechten op en heb je geen recht op zaken als maaltijdcheques, een hospitalisatieverzekering, een eindejaarspremie of een ontslagvergoeding.
Ziekte of ongeval: Bij ziekte ontvang je geen salaris (afhankelijk van anciënniteit of jobstudent gewaarborgd loon voor ziekte krijgt) en ben je niet verzekerd bij een arbeidsongeval. Dit betekent dat je geen vergoedingen krijgt als je gewond raakt op het werk, en je werkgever is mogelijk ook niet verzekerd tegen arbeidsongevallen. Hierbij is er wel een uitzondering omdat je wel bewijslast moet leveren van een plotse gebeurtenis en letsel + dat je dit letsel kreeg tijdens het uitvoeren van je arbeidsovereenkomst. Het kan ook zijn dat je werkgever niet is verzekerd tegen arbeidsongevallen
Geen opzegtermijn: Je hebt geen recht op een opzegtermijn bij ontslag omdat er geen officieel contract is.
Moeilijk te bewijzen werkuren: Bij problemen met je werkgever is het moeilijker te bewijzen hoeveel en wanneer je gewerkt hebt, tenzij je dit kunt aantonen met bijvoorbeeld chatberichten of e-mails.

Waarom is zwartwerk zo riskant?

Geen vakantiegeld: Omdat je zwart werkt, bouw je geen vakantiegeld op.
Geen werkloosheidsuitkering: Je kunt geen werkloosheidsuitkering aanvragen, zelfs niet als je lange tijd hebt gewerkt. De dagen dat je zwartwerkt tellen niet mee voor deze uitkering of de beroepsinschakelingsuitkering
Geen pensioenrechten: Je bouwt geen rechten op voor je pensioen, wat betekent dat je straks zonder vangnet zit.
Kans op hoge boetes: Als de fiscus je ontdekt, riskeer je boetes en moet je onterecht ontvangen uitkeringen terugbetalen. Daarnaast kan je ook in de problemen komen met dienst fiscaliteit, inspectiediensten van FOD Werk, RVA...
Geen verzekering bij ziekte of ongeval: Je valt zonder inkomen als je ziek wordt of een ongeval op het werk hebt, en je bent niet verzekerd tegen arbeidsongevallen.

Wat kun je beter doen?

Als jobstudent is het belangrijk om te weten dat je tot 600 uren per jaar kunt werken met beperkte sociale bijdragen, zonder belastingen te betalen, en met behoud van je kindergeld. Dit geldt alleen als je legaal werkt met een officieel contract. Door legaal te werken, bouw je rechten op en bescherm je jezelf tegen de risico’s van ziekte, ongevallen en werkloosheid. Het is dus altijd beter om met een officieel arbeidscontract te werken.

Meer weten hierover? Kijk eens op de volgende sites:

Student@work – Dit is een officiële website van de Belgische overheid, specifiek gericht op jobstudenten. Je vindt er informatie over de 600-urenregel, belastingen, en sociale zekerheid.
Mijn RSZ – De website van de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid biedt gedetailleerde informatie over sociale bijdragen en de voordelen van legaal werk voor studenten.
Info voor jongeren 11-24 jaar | WAT WAT